Yemen’de çam sakızı ağacının serüveni
Yemen’de geçmişi çok eski tarihlere kadar uzanan çam sakızı ağacı, ilaç ve parfümün yanı sıra birçok alanda kullanılıyor. Ülkenin kültür mirası olarak da kabul edilen ağaç güney Yemen ve Sokotra Ada sakinlerinin önemli geçim kaynaklarından birini oluşturuyor.
Yemen’de çam sakızı ağacı Kandar olarak isimlendiriliyor. Ağacın dalları semaya doğru yükseliyor. Dikenli yaprakları vardır, dalları doğrudan yüzeyden dışa doğru uzanır bu nedenle ana gövdesi dallardan fark edilemez. Yaprakları koyu ve yeşil olan ağaç sadece Yemen ve Sokatra adalarının dağlarında bulunur.
Çam sakızı ağacı havaya maruz kaldıktan sonra yağ gözenekleri şeklinde reçine kristalleri gibi kurur, kabukları her soyulduğunda çam sakızı ağacının salgısı artar. Ağaç sıvısı tükendiğinde kurur canlılığını tekrar kazanması için bırakılır.
Çam Sakızı Tarihi
Çamsakızı tarih öncesi dönemlerden beri biliniyor. Ağaç Yemen’in eski uygarlıkları gibi ticareti de çok eski tarihlere dayanıyor.
Çamsakızının üretim aşamaları
Yıllar boyunca çamsakızı çıkarılması aşamalarına gelince Dufar bölgesinde kullanılan yollarla uyumlu olduğu kanıtlanmıştır. Çamsakızı uzmanı Muhammet Vecihi çamsakızının çıkarılmasını şu şekilde anlatıyor: ”Ağacın gövdesi demirden yapılmış bir aletle kazılır ve ağacın altına döşenmiş hasırın üzerine yaprakları düşmesi için bırakılır. Ya da çukurdaki ağacın hemen altına düşerler ve sonra kiri temizlemek için kazılır.”
İlk aşama: Çam sakızını ortaya çıkarma aşamasıdır. Gövde soyulduğunda yara ve darbe alır ya da kabuğun kalın olduğu yer gövdeden kazınır. Bu süreçte küçük bir araç kullanılır ona Mungaf denir, iki parçalı bir el aracıdır. İşçi yuvarlak demir kafalı bir tahta parçasını tutar ve ağaca vurur. İşçi ağacın kesim sürecinde deneyimlidir.
İkinci aşama: Bu aşama bölgeden bölgeye değişir. Bazı bölgelerde üçüncü gün başlar bazı bölgelerde on beşinci gün başlar. Bu süreçte sarıya yakın bir sıvı üretilir. Ve ağacın üzerinde donar ve bol miktarda üretildiği zaman yere düşer.
Üçüncü aşama: Bu aşama yorgunluk aşamasıdır. Ağacın yaralanma süreci zayıflık olarak adlandırılır. Bu aşama önceki iki aşamadan sonra iki hafta içerisinde gerçekleşir. Ve oluşum aşamasının sonuna kadar devam ediyor.
Yemende çamsakızı çeşitleri
Çamsakızı tercihe ve kaliteye göre dört kısma ayrılır. En kalitelisi al Havjari olarak adlandırılır onun arkasından al najdi ve al şezri geldi. Dördüncüsü en düşük kalitedeydi ismi Al Sahabi Al Sahlidir. İlk tür en iyisidir. Çünkü ağacı muson yağmurlarının nemi denizden uzak olmayan yüksek kuru alanlarda büyür. Dördüncü çeşidi en düşük kalitededir. Çünkü ağaçları mevsimler yağışlardan ve deniz kenarlarında etkilenen bölgelerde yetişir.
Mevsimler yağışlardan uzak oldukları zaman ağaçlar sekiz ile on yıl arasında üretilir ve hızla büyür.
Çamsakızının faydaları
Çamsakızı yüzyıllardır özelliklede Arap halkı arasında yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Yararları sarar sesi temizler kötü kokuyu giderir öksürük astımı engeller. Ülseri ve siğilleri iyileştirir mide zayıflığına, unutkanlığa iyi gelir. Zayıf mide için bal ve şeker ile temizleyici olarak kullanılır. İki bardak su ile yaklaşık iki kaşık maydanozu bir fincan suya sığacak şekilde kaynatılır. Öksürük ve şiddetli göğüs enfeksiyonları önlemek için sabah yarınısın akşam yarısının kullanılması çok yararlıdır.
Çocuklarda öksürüğü tedavi etmek için kullanılır. Bir bardak süte küçük bir kaşık bal koyulur. Sonra sabahları yarısı çocuğa verilir. Akşamları ise öksürük romatizma ağrısı mide ağrısı gibi birçok hastalığı tedavi etmektedir.
Kulak ağrısını gidermek için susam ve zeytinyağı ile karıştırılır. Dilin yaralarını gidermek için de dağ kekiği ve kuru üzümle karıştırılır. Mantarlarla yakılırsa saçları uzatır. Eski mısırlılar da bazı ağrıların tedavi yönteminde kullanmışlardır.
Yorumlar